De troon is een bijzonder meubel: een stoel die exclusief is gereserveerd voor de hoogste macht, koninklijk of goddelijk. De verbinding tussen troon en macht is zó sterk dat object en begrip samenvallen. Al kunnen vorm en betekenis verschillen, de troon is wereldwijd en in alle tijden een krachtig symbool voor gezag: politiek, moreel of persoonlijk.
Het beeld van de troon is gekleurd door films, series, sprookjes en legenden. Koninklijk, imposant en niet van deze tijd. De troon is veel meer dan dat. ‘Kracht van de troon’ is het verhaal over de hoogste positie en hoe iedereen zich daartoe verhoudt.
Topstukken uit de tentoonstelling
Een troon met traditie - Dit is de troon waarop Wilhelmina werd ingehuldigd als eerste koningin van Nederland. Ze was toen net achttien jaar. Wilhelmina koos bewust voor deze troon. Zo benadrukte ze de continuïteit van de Oranje-dynastie. Dit is namelijk de troon die haar vader, koning Willem III, liet maken voor zijn inhuldiging in 1849. Hij erfde deze armstoel van zijn vader, koning Willem II. Op de rug staat geborduurd dat Willem III deze cadeau kreeg van zijn moeder, koningin Anna Paulowna. Bij zijn inhuldiging veranderde de stoel in een troon. Vanaf dat moment was deze exclusief voor de hoogste in rang: de koning of koningin. Na de inhuldiging van Wilhelmina is de troon nooit meer gebruikt.
(Firma Horrix, Den Haag / in 1849 omgebouwd tot troon / mahoniehout, zijde en gouddraad / collectie Rijksmuseum, bruikleen Koninklijke Verzamelingen, Den Haag)
De IJzeren Troon "Als je meespeelt in het spel van tronen, win je of sterf je. Er is geen middenweg", zegt hoofdpersoon Cersei Lannister in Game of Thrones. Deze fantasy-serie gaat over de strijd om de IJzeren Troon - en om de macht - over de Zeven Koninkrijken. De troon is gemaakt van de zwaarden van verslagen vijanden en is daarmee het symbool van verovering. De samengesmede wapens maken het een oncomfortabele troon, want een vorst mag nooit onbezorgd achterover leunen. Aan de macht blijven is namelijk niet vanzelfsprekend.
(Replica / collectie Museum Beeld & Geluid, Hilversum )
Dé troon van Nederland - de troon uit de Ridderzaal in Den Haag. Elk jaar leest koning Willem-Alexander de Troonrede voor, zittend op deze troonzetel. Prinsjesdag is de enige dag waarop hij op een troon zit. Dat maakt deze zetel dé troon van Nederland. De troon staat symbool voor de koning(in) als hoofd van de regering. Architect Pierre Cuypers ontwierp de troon in neogotische stijl, passend in de middeleeuwse Ridderzaal.
(Pierre Cuypers / 1904 / eikenhout, fluweel, gouddraad / Rijksvastgoedbedrijf Monumenten & Erfgoed )
De kracht van wijsheid - Klein van formaat, maar rijk in kleur en detail. Maria zit op een imposante troonzetel met achter haar een fantasielandschap. De voorstelling is een Maria als Zetel der Wijsheid. Ze draagt een dieprode mantel. Deze kleur is geen toeval. In de (West-)Europese kunst staat rood voor de macht van pausen en koningen. Bij Maria gaat het om de kracht van wijsheid en moreel gezag.
(Adriaan Isenbrant / ca. 1530 / olieverf op paneel / collectie Museum Boijmans van Beuningen, Rotterdam)
De tentoonstelling is vanaf 14 oktober tot en met 10 maart 2024 te zien.
